İnsan vücudu doğası gereği bir çok şeye ihtiyaç duyar bunlardan birisi de uykudur.
Uyku, insan ömrünün neredeyse üçte birini kapsayan ve vücudumuzun dinlenmesi ve yenilenmesi için gerekli bir ihtiyaçtır. En önemlisi de beynimizin de dinlenmek için uykuya ihtiyacı vardır bu nedenden dolayı uyku insan hayatının olmazsa olmazıdır. Günlük hayatta çoğumuzun karşılaştığı iki tip insan vardır bunlardan birisi, ben çok az uyurum der ve bunla övünür, bir diğeri de çok uyuyanlardır onlarda çok uyudukları için övünürler ve iyi bir şey gibi insanlara yansıtırlar. Bu iki tip de aslında sağlıksız uyku düzenine sahiptir. Sağlıklı mutlu bir yaşam için düzenli uyku şarttır.
Uyuyamayan bir insan verimsiz, uyumsuz, sinirli, alınganlık gibi belirtiler gösteren ruh halli içinde olur. Ayrıca uykusuzken insanların hata yapma olasılığı da yüksektir örneğin , hepimizin bildiği bir konu trafik kazası çoğu insan trafik kazasını ya alkollüyken yapar yada uykusuzken. Çok uyumaksa insanları aslında dinç yerine yorgun ve kırılgan yapar.
Hepsinden önemlisi de fazla uyumak yapacağımız işlerin yarım kalmasına neden olur ve buda bizi gerek eğitim gerekse iş hayatında ciddi sıkıntılara sokabilir. Ayrıca fazla uyumak sosyal ilişkileri zayıflatır ve diğer insanlarla olan ilişkimizin zarar görmesine neden olur.
Uykunun Evreleri
Sağlıklı bir uyku rüya görülen ( Rem) ve rüya görülmeyen (No Rem) dönem olarak ikiye ayrılır. Uykunun da iki türü vardır: yüzeysel derin uyku.
Yatağa girdiğimizde ilk yüzeysel uykuya geçeriz sonra giderek derin uykuya geçeriz.
Derin uykunun bir yerinde önce rüya görülen, sonra tekrar rüya görülmeyen kısma geçeriz. Sabaha kadar yüzeysel-derin rüya görülen uyku paketleri 3-4 defa tekrarlanır. Rem uykusun da zihnimiz toparlanır ve beynimiz dinlenir. Uykunun diğer evrelerinde de vücudumuz dinlenir. Eğer uykuyu kesintiye uğratacak bir sebep varsa uyku hep yüzeysel uyku döneminde kalabilir. Yani derin uyku rem uykusu eksik kalır. Bu da bedenimizin ve zihnimizin dinlenmemesine yol açar.
Ne kadar Uyumalıyız?
Genellikle erişkin insanlar günde 4-11 arasında değişen sürelerde uyurlar .Yeni doğan bebekler 18 saat, okul çağı öncesi çocuklar 12-13 saat uyurlar. Aslında ergenlik döneminin sonuna kadar uyku ihtiyacında azalma olmaz. Şimdiye kadar uykunun bizim için nedene önemli olduğu hakkında konuştuk bedenin dinlenmesini sağlar, zihnin toparlanmasını sağlar gibi bunlar içinde en önemlisi ise, öğrenmemizi kolaylaştırır. Çünkü öğrenme beynimizde bir takıp sinirsel bağlantıların kurulması sonucu gerçekleşir. Bu bağlantının sağlık bir şekilde yapılabilmesi içinse düzenli uyku şarttır.
Peki sağlıklı bir uyku için nelere dikkat etmeliyiz?
-Çok aç yada tok olmamalıyız.
-Kafeinli, alkollü içeceklerden ve tütün kullanımından uzak durmak.
-Düzenli spor yapmak.
-Uyku gelmeden yatağa girmemek.
-Ne kadar uyunursa uyunsun sabah belirli bir saatte kalmak.
-Gündüzleri uyumamak ,yatak odasını ısı, ışık ve ses yönünden izole etmek.
-Yatmadan önce aşırı sıcak olmayan ılık suyla duş almak kasları gevşetir ve rahat uyumanıza yardımcı olur.
-Odanız karanlık ,rahat ve sessiz olsun. Işık , ısı, bilgisayar ve televizyon uykuyu kaçırır.
-Aerobik egzersizler yapmayı alışkanlık haline getirin.
Sağlıklı biri uykuya gelip yatağa gittiğinde 5 ile 15 dakika arasında uyur. Bu süre günün koşullarına göre değişebilir. Örneğin yorucu bir işte çalışan ve vücut direnci düşen birisi daha erken uykuya dalabilir. Eğer uykuya dalmanız yarım saati geçiyor ve bu durum sık sık oluyorsa profesyonel yardım almanız gerekmektedir.